Home – Schaking

Een strijd van eer tegen eer

In de vroegmoderne tijd was eer de maatschappelijke meetlat waarlangs burgers beoordeeld werden. Iedereen had persoonlijke eer en het was zaak om altijd alert te zijn op kansen om die eer te verhogen, dan wel bedreigingen die de eer zouden verlagen. Een huwelijk was voor jongemannen een kans om van eerpositie te wisselen, vooral als de dame in kwestie tot een hogere eergroep behoorde. Maar vooraanstaande families zaten niet te wachten op een huwelijkskandidaat uit een lagere eergroep. En dat kon voor conflicten zorgen, met schaking als ultieme ontknoping. Bekijk en beluister hier het lekenpraatje dat op 4 juli 2017 voorafgaande aan de promotie van Rolf Hage is gehouden.

Schaking: een gewaagde zet

Schaking was een ongeoorloofd vertrek van een jong stel dat met elkaar wilde huwen, maar daarvoor geen goedkeuring had. Het was een handeling uit eerbehoud die de eerposities op scherp zette. De eerreflex kwam vaak van de familie, maar soms ook van de overheid, de kerk of andere partijen. De sancties konden zwaar zijn, passend bij een manifeste eersamenleving. Schaking klinkt misschien als een romantisch avontuur, maar het was een serieuze zaak. Een gewaagde zet die altijd tot een reactie leidde. Schaking was een strijd van de eer van het paar tegen de eer van haar familie, met zelden een uitgesproken winnaar.

Proefschrift schaking

De Databank Schakingen brengt het fenomeen schaking voor het voetlicht in archiefbronnen en literatuur. Deze databank vormt een geheel met het boek Eer tegen eer. Een cultuurhistorische studie van schakingen tijdens de Republiek, 1580-1795. De handelseditie van dit proefschrift is in maart 2019 verschenen bij Uitgeverij Verloren.

Klik hier voor een blik op de inhoud zoals gepresenteerd door Historiek op youtube op 26 maart 2019.

Recensies: Recensiebank Historisch Huis (juni 2019), Brabant Cultureel (juni 2019), Brabants Dagblad (juni 2019), Nederlands Dagblad (20 september 2019), TSEG (vol. 16, no 3-4, 2019), TvG, jrg 132, no. 4, 2019, 688-691, BMGN (Low Countries Historical Reviews) vol. 135, 2020, review 53, Early Modern Low Countries 5(2021) 2, 386-388.

 

Zoeken:

Uw zoekterm wordt gezocht in Casussen in de databank, behalve in de scans van archiefstukken.

Voor zoeken in Kluchten: klik hierboven op Kluchten en vul dan uw zoekterm in op de te verschijnen pagina.


203 resultaat/resultaten gevonden
Pagina 1 van 51

Wilhemina Margaretha van Wullen en Derk Scholten

Vorm:       Jaar:          Gewest:    Plaats:         Volgens onderstaande bron wilde Derk huwen met Wilhelmina, een ‘teer gebouwd meisje’. Haar ouders weigerden toestemming voor een huwelijk. Hij ‘schaakte haar naar’ Borken in Westfalen waar ze huwden. Haar vader gaf een paar maanden later toch zijn toestemming.   Download: NL-DtcSARA Archiefnummer 0576 Familie […]


Wayntie Pathuis en Caspar de Cañas Truxillo

Vorm:       Jaar:          Gewest:    Plaats:         Volgens het artikel van mw Van Eeghen in Amstelodamum is er sprake geweest van een schaking, maar details worden niet verstrekt. Het huwelijk zou in Utrecht gesloten worden, doch de notaris (?) ‘royeerde’ het. Eeghen, I.H. van, ‘Een schaking in 1652’, Amstelodamum 53-11 (1966) 238. […]


Waltheria Repelaer en Jan Sweere Korte

Vorm:       Jaar:          Gewest:    Plaats:         Waltheria Repelaer (gedoopt 1718 te Dordrecht), en Jan Sweere Korte (?-?) verzochten op 5 april 1742 om asiel in Vianen. Zij had hem ontmoet bij haar zuster in Den Haag. Haar genegenheid voor hem had geleid tot “diere trouwbeloften” en ze wilde een wettig huwelijk met hem […]


Walburga van Lynden en Walraven van Heeckeren

Vorm:       Jaar:          Gewest:    Plaats:         Uit de notulen van de Staten-Generaal: “Deel 1 (1610-1612, GS 135) NR p. 663, 2 juni 1612 IVa 615. Op rekest van Brienen besluiten de Staten te schrijven aan de XIV krijgsraad in Den Haag 6) dat een dienaar van jhr. Van Hekeren, de man […]


Pagina 1 van 51